Thế nào là một mối quan hệ độc hại?
Khi giải quyết bất kỳ loại mối quan hệ độc hại nào, điều quan trọng là phải tập trung vào sức khỏe và tinh thần của bạn. Do đó, nếu bạn đang phải đối mặt với một người khiến bạn cạn kiệt năng lượng và hạnh phúc, hãy cân nhắc việc loại bỏ họ khỏi cuộc sống của bạn hoặc ít nhất là hạn chế thời gian bạn dành cho họ. Và nếu bạn đang bị lạm dụng tình cảm hoặc thể chất, hãy tìm sự trợ giúp ngay lập tức.
1. Định nghĩa
Mối quan hệ độc hại (hay toxic relationship) là mối quan hệ khiến bạn cảm thấy không được hỗ trợ, bị hiểu lầm, bị hạ thấp hoặc bị tấn công. Ở mức độ cơ bản, bất kỳ mối quan hệ nào khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn là cảm thấy tốt lên đều có thể trở nên độc hại theo thời gian.
Mối quan hệ độc hại có thể tồn tại trong bất kỳ bối cảnh nào, từ công viên cho đến phòng họp hay là cả phòng ngủ. Bạn thậm chí có thể đang đối mặt với các mối quan hệ độc hại giữa các thành viên trong gia đình của bạn.
Một mối quan hệ là độc hại khi hạnh phúc của bạn bị đe dọa theo một cách nào đó - về mặt tình cảm, tâm lý và thậm chí cả thể chất. Theo đó, một điều đáng chú ý là những người độc hại có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai.
2. Dấu hiệu
Bạn là người duy nhất biết được điều mà bạn gặp là tốt hay xấu trong mối quan hệ của bạn. Những dấu hiệu cho thấy một mối quan hệ độc hại có thể rất rõ ràng, ví dụ như ai đó thường xuyên đe dọa sức khỏe của bạn bằng những gì họ nói, làm hoặc không làm. Tuy nhiên, có những dấu hiệu khác tinh vi hơn, gồm:
- Bạn cho đi nhiều hơn những gì bạn nhận được, điều này khiến bạn cảm thấy thiệt thòi, mất giá trị, kiệt sức.
- Bạn luôn cảm thấy không được tôn trọng hoặc nhu cầu của bạn không được đáp ứng.
- Bạn cảm thấy bị ảnh hưởng đến lòng tự trọng của mình theo thời gian.
- Bạn cảm thấy không được hỗ trợ, bị hiểu lầm, bị hạ thấp hoặc bị tấn công.
- Bạn cảm thấy chán nản, tức giận hoặc mệt mỏi sau khi nói chuyện hoặc ở bên người kia.
- Bạn đưa ra những điều tồi tệ nhất của nhau. Ví dụ, người bạn đó gây ra những sự bất bình, không công bằng đối với bạn.
- Người bạn đó cho rằng bạn không phải một người tốt. Ví dụ, họ nói ra chuyện của bạn với người khác, hoặc vẽ ra một tính xấu mà bạn không có.
- Bạn cảm thấy nhún nhường, luồn cúi để tránh trở thành mục tiêu của những lời nói và hành vi mà họ nhắm đến bạn.
- Bạn dành nhiều thời gian và sức lực để cố gắng làm họ vui.
- Bạn luôn là người đáng trách. Họ xoay bạn như chong chóng nên những điều bạn nghĩ rằng họ đã làm sai bỗng nhiên lại là lỗi của bạn.
3. Mối quan hệ độc hại và lạm dụng
Không phải tất cả các mối quan hệ độc hại đều mang tính lạm dụng; tuy nhiên, tất cả các mối quan hệ lạm dụng đều có thể được coi là độc hại.
Trong một mối quan hệ độc hại, thường thiếu sự tôn trọng và vi phạm ranh giới. Đôi khi, hành vi này xảy ra mà người đó thậm chí không nhận ra rằng họ đang làm điều đó. Tuy nhiên, nếu loại hành vi này liên tục được lặp đi lặp lại với mục đích chủ động làm hại người khác thì mối quan hệ đó có thể bị coi là lạm dụng.
Lạm dụng có thể xảy ra dưới nhiều hình thức - chẳng hạn như lạm dụng tâm lý, tình cảm và thể chất. Các mối quan hệ lạm dụng cũng có xu hướng đi theo chu kỳ lạm dụng. Ví dụ, các giai đoạn của chu kỳ lạm dụng thường bao gồm:
- Căng thẳng bắt đầu hình thành.
- Một hành vi lạm dụng xảy ra.
- Người thực hiện hành vi xin lỗi, đổ lỗi cho nạn nhân hoặc giảm thiểu hành vi lạm dụng.
- Có một khoảng thời gian không xảy ra hành vi lạm dụng nào; tuy nhiên, chu kỳ cuối cùng sẽ lặp lại.
Ngoài ra, những mối quan hệ độc hại có thể mang tính chủ quan hơn những mối quan hệ lạm dụng. Ví dụ, nếu bạn từng bị lừa dối, bạn có thể coi bất kỳ ai nói dối đều là người độc hại; người khác có thể sẵn sàng bỏ qua và cho người đã nói dối cơ hội thứ hai.
4. Hành vi độc hại và hành vi lành mạnh
Khi xác định liệu một mối quan hệ có đang tạo ra sự độc hại hay không, điều quan trọng là phải xem xét hành vi nào được thể hiện thường xuyên nhất trong mối quan hệ đó.
Nói cách khác, nếu một hoặc cả hai bạn luôn ích kỷ, tiêu cực và thiếu tôn trọng, bạn có thể đang tạo ra sự độc hại trong mối quan hệ. Nhưng nếu bạn chủ yếu khuyến khích, nhân ái và tôn trọng thì có thể chỉ có một số vấn đề nhất định tạo ra sự độc hại cần được giải quyết.
Điều quan trọng là phải nhận biết các dấu hiệu nhiễm độc - cho dù đó là ở bạn hay ở người khác. Dưới đây là một số dấu hiệu của cả hành vi độc hại và hành vi lành mạnh.
5. Phân loại các mối quan hệ độc hại
6. Ái Kỷ & Rối Loạn Nhân Cách Chống Đối Xã Hội (Narcissists & Sociopaths)
- Nhắc nhở bản thân rằng bạn sẽ không việc gì phải thay đổi họ, và đối đầu với họ có thể chỉ khiến bạn thêm phẫn nộ mà không giải quyết được gì.
- Tạo khoảng cách giữa bạn và họ.
- Chấp nhận rằng bạn cần phải đề phòng nếu người đó.
7. Người đồng nghiệp
8. Gia đình và bạn bè
9. Ảnh hưởng của mối quan hệ độc hại:
10. Ứng phó với mối quan hệ độc hại
- Nói chuyện với người khác về những gì bạn đang chứng kiến. Hãy quyết đoán về nhu cầu và cảm xúc của bạn đồng thời chịu trách nhiệm về phần mình trong tình huống này.
- Thảo luận về những gì bạn coi là vấn đề và cùng nhau quyết định xem bạn có muốn thay đổi động lực để đảm bảo rằng cả hai bạn đều được đáp ứng nhu cầu của mình hay không.
- Đánh giá lại mối quan hệ của bạn và tự hỏi bản thân: Người này có đang thực sự gây tổn hại đến lòng tự trọng và sức khỏe tinh thần tổng thể của tôi không?
- Hạn chế thời gian bạn dành cho những người mang lại sự thất vọng hoặc bất hạnh cho cuộc sống của bạn. Nếu người này là người mà bạn cần tương tác, chẳng hạn như thành viên gia đình hoặc đồng nghiệp, bạn có thể cần hạn chế tương tác.
- Nếu bạn quyết định nói về những lo lắng của mình, hãy sử dụng câu nói "Tôi cảm thấy" khi mô tả cảm giác và cảm xúc của mình. Làm như vậy sẽ giúp họ không có cảm giác phòng thủ.
11. Làm thế nào để rời khỏi mối quan hệ độc hại
- Nói trực tiếp với người đó rằng bạn đang chọn kết thúc mối quan hệ và liệt kê lý do của mình.
- Hãy để mối quan hệ phai nhạt dần theo thời gian, dần dần ít giao tiếp với
- người này.
- Hãy ngừng liên lạc ngay lập tức (đặc biệt nếu một mối quan hệ đang đe dọa sự an toàn của bạn).